Czynny żal: jak złożyć i o czym pamiętać w kontakcie z urzędem skarbowym?

Czym jest czynny żal i jakie elementy powinien zawierać? Czy można złożyć czynny żal online w formie elektronicznej? Kiedy czynny żal będzie skuteczny, a kiedy jego złożenie nic nie pomoże?

Autor: JOTPEK

Biuro rachunkowe, księgowość, pełne księgi, kadry i płace, KPiR, ewidencja, ryczałt, indywidualna działalność gospodarcza, KRS, ZUS, PFRON

Druki do pobrania

Do pobrania – czynny żal wzór
Czynny żal wzór (.docx)
Czynny żal wzór (.doc)
Czynny żal wzór (.rtf)

Każdy z przedsiębiorców zobowiązany jest do wypełniania nałożonych na niego prawem obowiązków wobec urzędu skarbowego i innych organów administracji publicznej. Przykładowo, każdy z podmiotów gospodarczych zobowiązany jest do terminowego składania prawidłowo wypełnionych deklaracji podatkowych oraz płacenia podatków. W przypadku pomyłki lub spóźnienia, podatnika mogą spotkać bolesne konsekwencje – za każde spóźnienie lub pomyłkę może zostań nałożony mandat skarbowy, grzywna, wyrok sądowy, a nawet kara pozbawienia wolności. Aby uniknąć kary, podatnik może skorzystać z instytucji czynnego żalu, która została opisana w kodeksie karnym skarbowym.

Czym jest czynny żal?

Art. 16. §1. Kodeksu karnego skarbowego stanowi, że „nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu”.

Czynny żal, czyli zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego, jest swego rodzaju „samodonosem”. W składanym czynnym żalu, przyznajemy się do popełnienia czynu zabronionego. Wskazując, że popełniony czyn zabroniony był incydentalny i wynikał z niedopatrzenia i/lub błędu ludzkiego, informujemy jednocześnie urząd skarbowy, że został on już naprawiony (np. złożyliśmy zaległa deklarację podatkową, dokonaliśmy wpłaty należnego podatku z odsetkami karnymi) lub kiedy najpóźniej zostanie naprawiony.

Kiedy czynny żal jest skuteczny, a kiedy nie?

Niestety, samo złożenie czynnego żalu nie gwarantuje uniknięcia kary. Co do zasady, czynny żal nie będzie skuteczny jeśli podatnik:

  • został już wezwany przez urząd skarbowy do złożenia wyjaśnień w związku z popełnionym czynem zabronionym,
  • jest w trakcie postępowania kontrolnego prowadzonego przez organy administracji podatkowej,
  • zorganizował grupę lub nakłaniał inne osoby do popełnienia czynu zabronionego i/lub przestępstwa skarbowego.

Jeśli czynny żal jest skuteczny, przedsiębiorstwa zobowiązany jest do uregulowania zaległej należności podatkowej (wraz z odsetkami) lub złożenia zaległych dokumentów (np. deklaracji podatkowych). Skuteczny czynny żal bowiem może ochronić podatnika przed karą, ale nie zwalnia go z obowiązku zapłaty na rzecz urzędu skarbowego. W przypadku jeśli urząd skarbowy nie uzna czynnego żalu, podatnik ma możliwość odwołania się od tej decyzji.

Czynny żal online – elektroniczny czynny żal

Czynny żal, czyli zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego należy złożyć w formie pisemnej osobiście we właściwym urzędzie skarbowym, za pośrednictwem poczty lub też w formie elektronicznej. Elektroniczny czynny żal, należy złożyć na skrzynkę ePUAP właściwego urzędu skarbowego lub za pośrednictwem portalu podatkowego (podatki.gov.pl). Aby złożyć elektroniczny czynny żal, należy z skorzystać z formularza pisma ogólnego.

Treść czynnego żalu

Tradycyjny (papierowy) lub elektroniczny czynny żal nie ma wzoru określonego urzędowo. Jednak w treści tradycyjnego lub elektronicznego czynnego żalu powinny znaleźć się następujące elementy:

  • określenie osoby składającej czynny żal,
  • adresata tj. Naczelnika urzędu skarbowego, właściwego ze względu na miejsce siedziby podatnika,
  • charakter popełnionego czynu zabronionego (jaki obowiązek nie został dopełniony?),
  • istotne okoliczności czynu zabronionego (na czym polegał? z czego wynikał? Dlaczego został popełniony?),
  • czy popełniony czyn zabroniony został przez podatnika naprawiony, a jeżeli nie – to kiedy podatnik zamierza go naprawić.

Co ważne, jeśli zdarzenie miało charakter incydentalny (tj. zdarzyło się po raz pierwszy lub też podatnik nie pamięta, kiedy się ostatni raz zdarzyło), warto przypomnieć o tym organowi podatkowemu.

Czynny żal – załączniki

Składając zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego (tzw. czynny żal) należy ujawnić wszystkie okoliczności jego popełnienia oraz dane osób, które brały w nim udział. Składając czynny żal podatnik zobowiązany jest także do:

  • potwierdzenie zapłaty należności podatkowej (najpóźniej w terminie wyznaczonym przez urząd skarbowy),
  • dokumenty potwierdzające naprawienie popełnionego czynu zabronionego (np. prawidłową deklarację podatkową).

Czynny żal – termin złożenia

Przepisy podatkowe nie określają terminu, w jakim należy złożyć czynny żal. Co do zasady, najlepiej zrobić to niezwłocznie po uświadomieniu sobie popełnienia czynu zabronionego. Zawsze istnieje bowiem ryzyko, że urząd skarbowy wykryje uchybienie i rozpocznie stosowne postępowanie. A wtedy składanie czynnego żalu nic nie pomoże (zostanie on odrzucony przez urząd).